Eski Çağlardan Günümüze Dondurma

Buzlu yiyeceklerin varlığı binlerce yıl öncesinin antik medeniyetlerine kadar uzanmaktadır. Yaklaşık 4.000 yıl önce Mezopotamya, Fırat nehri havalisinde buzhan eler bulunmaktaydı ve Mısır firavunları buz ihtiyaçlarını buradan karşılıyorlardı. MÖ 5. yüzyılda eski Yunandan Atina da buz kâseler içinde meyve karışımları satılıyordu.

Dondurma ( Karsambaç)

İptidai olarak dondurma diyebileceğimiz karışımın ilk olarak, soğuk hava depoları yapımında fevkalade uzmanlaşmış Persler tarafından geliştirildiği sanılmaktadır. İran’da Persler dağların yüksek yamaçlarında kazılan çukurlarda toplanan karların; kaymak, bal, şurup, şerbet, çeşitli baharatlar ve diğer tatlandırıcılarla harmanlanması ve karışımın tekrar karlarla örtülüp bekletilmesiyle dondurma elde ediyorlardı. Karışım bilahare şehirlerde dağlardan getirilen kar ve buzun saklanmasında kullanılan Yahçal adı verilen buzhanelerde bütün bir yaz boyunca muhafaza ediliyordu. Büyük İskender’in, Asya seferi sırasında bu şekilde donmuş bal,  süt karışımından oluşan bir tatlı tükettiği kaynaklarda  geçmektedir.

Bu Dondurma kültürü ortaçağ dönemi Avrupasında kayboldu. Ancak 1292’de,  uzak doğu gezisinden dönen Marco Polo Çin de keşfettiği donmuş bal ve sütten yapılan tatlıları Venedik ve kuzey İtalya’da yeniden tanıtmış oradan da Avrupa’da yayılmasına öncülük etmiştir.  Anadolu’da ise 13. yüzyılda ait bir kaynakta yüksek düzlüklerinden toplanan buzların katırlarla nakledilerek çeşitli bölgelerdeki mahzenlerinde depolandığı konsantre üzüm suları, şerbet, pekmez, bal, kaymak ile karıştırılıp dondurma benzeri buzdan tatlılar elde edildiği geçmektedir. Bu gelenek Anadolu’nun çeşitli yörelerinde elan yaşamaktadır.